mary span | plust je blik | 10 april 2025

Donuteconomie Amsterdam: hype of hoop?

In 2020 bracht Amsterdam als eerste stad ter wereld de donuteconomie Amsterdam in praktijk. De hoofdstad koos niet voor méér, sneller, groter — maar voor beter, eerlijker en duurzamer. Zoals econoom Kate Raworth het treffend verwoordt: “We willen een economie die bloeit, niet alleen maar groeit.” En daarvoor haalde Amsterdam er een donut bij. Ja, echt.

Geen donut met glazuur en hagelslag, maar een model met een gat in het midden: een symbool voor wat mensen nodig hebben om goed te leven, zonder de planeet uit te putten. Dat is de essentie van de donuteconomie Amsterdam — een evenwicht tussen sociale rechtvaardigheid en ecologische grenzen, lokaal én mondiaal.

Donuteconomie Amsterdam in theorie

Kate Raworth’s bestseller uit 2017, Donuteconomie: in zeven stappen naar een economie van de 21e eeuw lag op het nachtkastje van talloze mensen, van politiek en ecologisch activist George Monbiot tot ambtenaren en bestuurders van steden die toekomstbestendig willen worden en activisten van Extinction Rebellion. De beweging, die econoom Kate Raworth met haar boek was begonnen, is bedoeld om de behoeftes van iedereen te realiseren binnen de draagkracht van de Aarde.

Een gezonde economie moet
ontworpen zijn om te bloeien,
niet om te groeien.

Samen met Carla Sanz Riaz richtte Kate Raworth in 2019 het Doughnut Economics Action Lab (DEAL) op , een plek waar iedereen die geïnteresseerd is in het in de praktijk brengen van de ideeën met elkaar in contact kan komen. Het bestaat uit een klein team van enthousiaste mensen die samenwerken met veranderaars om de theorie om te zetten in een levende realiteit. DEAL is in wezen een informatiecentrum waar mensen een beroep op kunnen doen. De belangrijkste taak is het ontwikkelen van visuele hulpmiddelen om groepen te helpen bij de implementatie van duurzaam beleid. Het actielab werkt nu samen met lokale overheden en gemeenschappen in 70 steden, van Nanaimo aan de westkust van Canada tot Ipoh in Maleisië, om de principes van de Kate Raworth’s leer in de praktijk te brengen. Dit toont aan dat het donutmodel wereldwijd steeds meer wordt omarmd.

De aarde is geen bedrijf,
maar een thuis.

Donutvisie in de praktijk

In 2020 was Amsterdam de eerste stad ter wereld, die deze ‘donuteconomie Amsterdam’ omarmde. Maar de stad benadert het niet alleen via de donuteconomie maar ook via de circulaire economie, die zich richt op het sluiten van kringlopen van materialen en het minimaliseren van afval, door het hergebruiken, recyclen en repareren van producten. Dat laatste heeft veel impact op de woningbouw in de stad en de kledingfabrieken in de wereld.

De visie van de stad is om ‘een bloeiende, regeneratieve en inclusieve stad voor alle burgers’ te zijn. Amsterdam probeert stap voor stap de stad om te bouwen tot een plek die sociaal én ecologisch klopt, lokaal en mondiaal. Een belangrijk onderdeel is het nieuwe programma ‘Samen met de Stad’, dat zich richt op het ondersteunen van (donut-gedreven) maatschappelijke initiatieven. Geen makkelijke klus, maar het begint ergens op te lijken.

Klimaatverandering heeft voor Amsterdam ernstige gevolgen, zoals droogte en overstromingen. Daarom is een transitie naar een circulaire samenleving nodig. Amsterdam ziet een belangrijke rol voor ondernemers in deze transitie en wil lessen en ervaringen delen met de rest van het land. Zo biedt de stad bijvoorbeeld voor meer dan honderd maakbedrijven circulaire scans aan. Ondernemers krijgen eveneens hulp om duurzamer te produceren en het bouwen met biobased materialen wordt aangemoedigd.

In de stad van de grachten
telt niet de winst, maar de balans.

Burgers in the lead

Er zijn circulaire buurten in opkomst, meer aandacht voor lokaal voedsel en duurzame mobiliteit, en zelfs een soort ‘APK voor bedrijven’ die laat zien hoe circulair ze bezig zijn. Het college van B & W heeft afgesproken dat er in de bestuursperiode 2022-2026 minstens 3 keer een burgerberaad wordt georganiseerd. De gemeente liet dit middel daarom graag los op het afvalvraagstuk in de stad. Met circulaire buurten en burgerberaden toont de donuteconomie Amsterdam dat systeemverandering lokaal kan beginnen.

Het sociale aspect heeft vorm gekregen in een unieke Donut Buurtkompas, een Donut Buurtfonds, een Donut Buurt Toolkit met allemaal handige formats, en een Donut Buurtaanpak om kringlopen te sluiten en de saamhorigheid in de wijk te vergroten.  Zelfs het afval krijgt een VIP-behandeling — niks mag zomaar meer de stad uit zonder nut. Alsof het goud is.

Binnen de donut
leef je rijker.

Verjaardagscadeau voor Amsterdam

Het grote doel? In 2030 het grondstoffengebruik halveren en 8500 circulaire banen erbij. En in 2050, als Amsterdam 750 jaar bestaat, wil de stad helemaal circulair zijn. Een mooi verjaardagscadeau voor ons allemaal.

Is alles al perfect? Natuurlijk niet. Maar de donut ligt op tafel, en Amsterdam neemt elke dag een hap. En eerlijk is eerlijk: het smaakt naar meer. Geen hype, maar vertrouwen in een gezondere toekomst.

AUTEUR MARY SPAN | ©DOESPLUS! | 250410
Publicist in Essentie en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.