ONTHECHTING | van sociale vervreemding naar verbinding

Vervreemding | Mary Span

aangepast 21 december 2024 | 13 februari 2023 | Mary Span | Evolutiegids

Sociale onthechting kan naar zijn, maar er is een uitweg

In de jaren zestig begon onze cultuur individualisme te omarmen. Die leverde decennia later onthechting op. Niet alleen kwamen mensen door vervreemding in een crisis terecht, ook hele samenlevingen. Een halve eeuw van eigenbelang heeft ons leven tot een hel gemaakt. Waar we vroeger veel gemeenschappelijks deden met voorgeschreven sociale normen en waarden, hebben we nu grote moeite om zelfs maar zinvol te leven.

Het individualisme heeft een extreme vorm bereikt: kortetermijn eigenbelang en vervreemding. Ik charcheer hier, omdat ik ook weet dat er mensen zijn die nog een sociaal gevoel hebben en hart hebben voor het leven. Liefde geeft ons het gevoel dat we geaard zijn, dat we er mogen zijn. Veel mensen die in een relatie zitten, hebben moeite om bij hun hart te komen. Een halve eeuw van emancipatie heeft het individualisme tot een leven zonder hart gemaakt. Het heeft een aantal maatschappelijke crises veroorzaakt: die van eenzaamheid, zingeving, vervreemding en collectieve weerstand tegen mensen die geen deel uitmaken van de eigen stam of groep. Er is een sociaal emotionele en spirituele crisis gaande en het manifesteert zich als eenzaamheid, depressie en zelfmoordpogingen. Het blijkt dat deze mensen niet beschikken over persoonlijke vrienden. De tendens is stijgend. In feite leven we geïsoleerde levens.

Begin 2022 woonden er
3,2 miljoen mensen alleen.

De flinke stijging van eenpersoonshuishoudens is het grootst in steden. In de kleinere en middelgrote gemeenten zullen vooral meer ouderen alleen wonen, vaak dertig procent of meer. Het meest voorkomende vraagstuk van vandaag is eenzaamheid, vervreemding en geestelijke gezondheid. Wat opvalt, is dat sociale eenzaamheid mensen van elke leeftijd treft, terwijl emotionele eenzaamheid meer voorkomt bij ouderen. De reden dat mensen problemen met eenzaamheid en onthechting hebben, is het sociale isolement dat we overal om ons heen zien. Dat resulteert in een toename in wanhoop, drugsverslaving, leverproblemen of zelfmoord. We kunnen dit niet meer negeren!

De tweede crisis is die van wantrouwen en vervreemding. De mens is van zichzelf vervreemd door de natuur buiten zichelf te plaatsen. We proberen continu de wereld en de natuur om ons heen te beheersen en aan ons te onderwerpen. We zijn vervreemd van onszelf, van onze natuur. In feite zijn we de slaaf van de wereld, van winstdenken en haar technieken geworden. We zijn onvrij geworden. We worden verhandeld als een product door mensen die geld willen zien. Als je jezelf nu opoffert, zullen anderen daarvan profiteren en er misbruik van maken. Het geloof in geven en nemen is daardoor verstoord. De wederkerigheid is verdwenen.

Waarom is er zoveel
wantrouwen onder mensen?
Omdat we elkaar
niet respecteren en niet meer
met elkaar communiceren.

Het pleidooi van Jan Terlouw is niet voor niets: touwtje uit de brievenbus. Want vertrouwen en gevoel komen eerst. Het touwtje stond symbool voor vertrouwen. Het gebrek aan vertrouwen is de oorzaak van de winst van dictators, de Brexit en het populisme dat wereldwijd toeslaat. Eigenlijk zijn de relaties zodanig verstoord, dat wantrouwen alleen nog maar wantrouwen oplevert. We vertrouwen niemand meer, alleen maar onszelf. ‘Welke eenzaamheid is eenzamer dan wantrouwen?‘, schreef schrijfster George Eliot in haar briljante roman Middlemarch.

Een van de grootste tragedies in onze samenleving is dat we de vaardigheden om contacten te leggen niet meer aanleren. Mensen gaan dan door het leven zonder een basis van sociale vaardigheden. Ze zijn dan niet in staat om spontaan een vriendschap of romance op te bouwen of te bestendigen. De kwaliteit van een contact bestaat uit het stellen van vragen, respect en luisteren, maar ook het tonen van je gevoel en je eigen kwetsbaarheid. Dat bindt en het zorgt ervoor dat mensen zich gezien voelen.

Als iemand onthecht is,
gaat hij zich sociaal afsluiten
en wordt hyperalert. Hij begint bang
te worden. Een eenduidig teken
voor onthechting.

Het gebrek aan zingeving en doel is de derde factor van belang. Dat is deels te wijten aan het gebrek aan geloof in het geloof en het alomtegenwoordige en vluchtige internet. Als een gemeenschappelijke morele orde verdwijnt en iedereen bezig is die in zichzelf te vinden, zullen de meeste mensen niets vinden. Ze voelen het gewoonweg niet meer. Veel mensen hebben het vertrouwen verloren in de grote idealen en instituties waar eerdere generaties op leunden. De morele eenzaamheid die daarmee gepaard gaat is de akeligste.

Deze drie crises hebben een vierde veroorzaakt: tribalisme, terugkeer naar de stam. Dat klinkt misschien niet erg, maar hier wordt extremisme bedoeld, veroorzaakt door eenzaamheid en spirituele leegte of verlies van geloof. Het is eigenlijk de duistere tweeling van gemeenschap en gebaseerd op haat. Dat is een opmaat voor nog meer verkilling en heel veel geweld. Hannah Arendt, filosoof en politiek denker, die voor het nationaalsocialisme in Duitsland vluchtte, onderkende dit verschijnsel al eerder. ‘Eenzaamheid vormt de gemeenschappelijke basis van terreur’, schreef ze in The Origins of Totalitarianism. Tribalisme vraagt meer van de politiek dan de politiek aankan.

Ik zie ondanks de onthechting
een mogelijkheid voor opstapjes.

De samenleving heeft behoefte aan morele ecologie, die het eigenbelang afwijst. We kunnen veranderen als de bereidheid er is om naar onze innerlijke stem en ons geweten te luisteren. We  hoeven geen supermens te zijn. Integendeel. Zoek de verbinding in jezelf, door diep in jezelf af te dalen, daar op zoek te gaan naar jouw vermogen om dienstbaar te zijn aan anderen en vervolgens weer naar buiten te treden en je met anderen te verbinden. Dus minder ego, meer verbinding.

We moeten een geloofsovertuiging formuleren die relaties voorop stelt (niet zoals in dictatorlanden met een communistische staatsinrichting, maar in het evenwicht met in jezelf en relaties). Het is samen een thuis bouwen door een rolmodel te zijn. Dat creëert een keten van mensen die giften aan elkaar doorgeven. Het gaat niet om veel te geven, maar hoe diep we geven waarbij we trouw blijven aan de twee verbintenissen (die in jezelf en die in de relatie). Het is een leefwijze, die de idealen van een Martin Luther King paart aan die van Gandhi en Martha Nussbaum. Het is een levensfilosofie, waarbij we ons overgeven aan iets groots. En dat maakt ons machtig en sterk.

De centrale factor is
de liefde in ons hart.

Want in het diepst van ieder mens bevindt zich wat wij het hart en de ziel noemen. Het hart is dat deel van ons dat verlangt naar samensmelting met anderen. De ziel is dat deel van ons dat eindeloze waarde en goedheid in zich bergt. Ieder mens wil een goed en zinvol leven leiden. Dat verlangen is groter dan wij nu misschien denken. Wanneer je dit in jezelf hebt ontdekt, zul je pas echt iemand worden. Iemand die betrokken en levend is. Het goede leven is dan niet ver meer. Dan kan er een zuivere vlam van liefde ontstaan, die alles wegpoetst wat niet zuiver is. Als relaties zuiver zijn, als de smarten zijn verdwenen en de misstanden vergeven, dan kan er weer sprake zijn van morele evolutie. Lees mijn boek Zinvolle [W]evolutie er maar eens op na.

Mary Span
AUTEUR MARY SPAN | ©DOESPLUS!  | 230213
Trendjournalist/publicist en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.d

Soort zoekt nog wel soort

20-05-23: Vincent Buskens, hoogleraar theoretische sociologie aan Universiteit Utrecht denkt dat we helemaal niet geïndividualiseerd zijn, want we zijn gevoelig voor sociale beïnvloeding. De behoefte aan sociale cohesie is juist alom aanwezig in de westerse maatschappij. Iedereen wil ergens bij horen. Dat kun je inzetten om mensen te inspireren voor het algemene belang. Bron: Volkskrant. De vraag blijft wel: waarom zijn er dan zoveel eenzamen?
Illusie | DoesPlus!

Wat je ook denkt, het is
een waanvoorstelling

Zien we met denken wel de realiteit?

Energie | DoesPlus!

Wij zijn
energie!

Eeuwenlang hebben mensen energie en aura’s waargenomen, maar konden er niet echt de vinger op leggen.

CONTACT US

We zijn momenteel niet aanwezig. Je kunt ons een e-mail sturen, dan komen we er zo snel mogelijk op terug.

Sending

Log in with your credentials

Forgot your details?

Geverifieerd door MonsterInsights