PARTICIPRAAT | het neosociale vooruitzicht lonkt

Het neosociale vooruitzicht lonkt | DoesPlus!

13 september 2023 | Mary Span | Evolutiegids

Het neosociale vooruitzicht lonkt

‘De wereld mist eenheid’, zegt Zelensky, de president van Oekraïne, op 13 september in een digitale ontmoeting met Haagse studenten. Alles is in beweging in de politiek. Zo spreekt Pieter Omzigt van het Nieuwe Sociale Contract en Caroline van der Plas van BBB van een noaberstaat. De coronacrisis heeft politici van links tot rechts nog sterker de schaduwzijden van de neoliberale politiek doen inzien. De vraag is nu hoe de neosociale transformatie kan worden bevorderd.

Mensen hadden een duidelijke visie van waar ze naartoe wilden en wat dat zou opleveren voor hun ego in de neoliberale wereld: succes, aanzien en plezier. Inmiddels kent het neoliberalisme steeds minder voorstanders. Maar de gevolgen van de neoliberale politiek van teveel marktwerking en egodenken maken we niet zomaar ongedaan. Dat kan alleen als er een tegenbeweging op gang komt. In dit geval de neosociale beweging.

De huidige sociale eenheid is ver te zoeken.

Steeds meer mensen verlangen naar dingen die echt de moeite waard zijn. De wereld moedigt aan om te consumeren, maar mensen willen onderdeel zijn van een netwerk van betekenisvolle relaties. Ze willen intimiteit en betrokkenheid. Deze mensen streven iets na wat groter is dan persoonlijk geluk. Sommigen gooien het roer radicaal om. Ze geven hun baan op en gaan naar Tibet. Of ze worden een duurzame boer, docent in een achterstandswijk of armoedebestrijder. Het gaat hen om het voorkomen van egodenken, om iets bij te kunnen dragen aan de wereld en zichzelf te plaatsen in een gemeenschap. Het neosociale vooruitzicht lonkt, om te beginnen in de vorm van coöperatieve initiatieven en maatschappelijke zelforganisatie, die in de afgelopen jaren op tal van plekken zijn ontstaan. Juist deze initiatieven zijn ‘neosociaal’ te noemen. Pieter Omzigt en Caroline van der Plas nemen deze nieuwe sociale trend serieus en pakken dat groots aan. De een noemt het een streven naar een noaberstaat, de ander noemt het ‘t Nieuwe Sociale Contract. Ikzelf wijdde er een boek aan: Zinvolle [W]evolutie.

Nederlandse burgers zijn al goed
in sociaal doe-het-zelven, maar er
is nog een wereld te winnen.

Deze nieuwe dynamiek krijgt de tamelijk indringende omschrijving de ‘wederopstanding van de burgergemeenschap’ en de ‘doe-democratie’ door de burgers mee. Maar de nieuwe energie van doe-het-zelf-burgers botst op de dienstverleningsindustrie en de voogdij van de overheid. Het verhaal over Jos de Blok met Buurtzorg met zijn publieke zorg is een mooi voorbeeld van neosocialisme door burgers. En de Herenboeren met haar visie op samen voedsel produceren is een schitterende illustratie van innovatief sociaal handelen. We hebben gewoonweg nieuwe sociologische inventiviteit nodig om opnieuw sociaal denken en handelen te leren. We hebben ook een lange adem nodig om de collectieve samenwerking en evolutie van mensen te kunnen bevorderen.

Econoom Ernst Friedrich Schumacher zocht al in de zeventiger jaren naar een nieuwe balans in de economie. Hij schreef het beroemde boek Hou ‘t klein (Small is Beautiful van 1973), een economische studie waarin de mens weer meetelt. Het is tegelijkertijd een reactie op de grootschaligheid van de wereldhandel en een pleidooi voor een ‘menselijke’ economie waarin wordt uitgegaan van lokale bronnen en behoeften, van meer welzijn met minder materiële consumptie. De boodschap: er is behoefte aan de menselijke maat. De uitdaging die Schumacher formuleerde is nog steeds actueel.

De vraag is nu hoe deze neosociale
transformatie kan worden bevorderd.

De algemene opgave waar vriend en vijand het over eens zijn, is hoe we een ecologisch robuuste (planet), economisch rendabele (profit) en sociaal verantwoorde (people) politiek kunnen realiseren in het licht van de groeiende wereldbevolking en klimaatverandering. Sommigen noemen degrowth oftewel floreren zonder groei als dé oplossing. Anderen noemen de enorme groei van sociale ongelijkheid en de niets ontziende markt, die geen voeling meer heeft met het hart van mensen. Er is hoognodig samenwerking, een nieuwe sociale houding en een andere focus nodig. Het vraagt ook om een andere mentaliteit van de overheid én van de burgers zelf. Voormalig ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers pleitte daarom voor zelf- en samenredzaamheid en verbinding. Daarin gaat het om oog hebben voor de ander, erkenning van de mens als een sociaal wezen én om vreedzaam samenleven. Een goed leven is volgens Segers niet jezelf uitputten, het is niet anderen uitputten, niet de schepping uitputten, maar in harmonie leven. Aandacht voor de zorgen en noden in de samenleving is natuurlijk een urgente voorwaarde voor goede politiek en goed bestuur. 

Er is geen simpele oplossing. Het hele weefsel van de rechtsstaat en de systeemwereld moet worden onderzocht en gerepareerd. Met respect voor de leefwereld en behoeften van mensen. De tijd is er gewoon rijp voor. Degenen die het neosociale ideaal nastreven, ondernemen al actie om transformatie te eisen. Zoals activisten van Extinction Rebellion dat doen met blokkades op de A12 in Den Haag. Maar laten we vooral oefenen in innovatieve en ondernemende burgerkracht om elkaars evolutie met behoud van persoonlijke uniciteit te realiseren. Dat vooral.

Mary Span | DoesPlus!
AUTEUR MARY SPAN | ©DOESPLUS! | 230913
Trendjournalist/publicist en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.
Minder ego, meer bewustzijn | DoesPlus!

Minder ego, meer bewustzijn

Wie te veel met zijn eigen ego bezig is, verliest het contact met het innerlijke zijn én met anderen.

Holisme als sleutel voor visionaire politiek | DoesPlus!

Holisme als sleutel voor visionaire politiek

We zullen in de politiek iets nieuws moeten bouwen dat er nog niet is: een holistische visie.

CONTACT US

We zijn momenteel niet aanwezig. Je kunt ons een e-mail sturen, dan komen we er zo snel mogelijk op terug.

Sending

Log in with your credentials

Forgot your details?

Geverifieerd door MonsterInsights