22 augustus 2023 | Mary Span | Evolutiegids

De verborgen magie van bomen

Het onderzoek naar oude bossen kan ons veel vertellen over de mens. We beschikken over veel gegevens van bomen en deze getuigen van ons handelen in voorgaande eeuwen. Deze gegevens kunnen een impuls geven voor nieuwe initiatieven om bossen weer een magische rol in ons leven te geven.

Het Gilgamesj-epos is het oudste literaire werk dat we kennen. Dit heldendicht van rond 2100 voor Christus vertelt het verhaal van koning Gilgamesj uit de Soemerische beschaving in Mesopotamië, het gebied dat nu Irak en Syrië is. Dat gebied was helemaal begroeid met cederbossen. Dat is bijna niet meer voor te stellen, omdat het nu een woestijn is. Het epos beschrijft eigenlijk de ontbossing van het cederwoud. Koning Gilgamesj wilde, in al zijn macht, een grote toegangspoort tot de stad Urk laten bouwen. Hij wilde een groot schip om alle rijkdommen naar de stad te brengen. En daarvoor was veel hout nodig. Met ontbossing als gevolg.

Deze trend om te ontbossen zien we nog dagelijks om ons heen. Klimaatwetenschapper Valérie Trouet (1974) beschrijft dit verhaal in haar boek Wat bomen ons vertellen: Een geschiedenis van de wereld geschreven in ringen. Zij bestudeert al meer dan twintig jaar de klimaatverandering aan de hand van jaarringen van bomen.

Om onszelf te beschermen moeten
we de bossen beter beschermen.

Ontbossing is dus geen recent probleem. We hebben het altijd al gedaan. Dankzij het hout hebben we onze beschavingen kunnen opbouwen, maar deze handelingen breken ons nu globaal op. Het is te vergelijken met hoe we met grondstoffen omgaan. We putten de aarde net zo lang uit tot we bijna niets meer hebben.

Een boom is een gemakkelijk toegankelijke hulpbron en je hebt geen ingewikkelde gereedschappen nodig om een boom te vellen en het hout te verwerken. Bovendien kun je er van alles mee maken. Het kan worden gebruikt als energiebron, voor beschutting, om te koken, voor meubels, etcetera.

Het vellen van bomen heeft echter een nadelig effect, namelijk pandemieën. Doordat de natuur niet meer overal aaneengesloten is, komen dieren vaker in contact met mensen. Dit levert gevaarlijke situaties op, voor mens én dier. De bossen, ons antivirus, raken uitgeput. Het belang van natuurlijke ecosystemen zoals bossen kennen we; bossen zorgen voor zuurstof en regen, 80 procent van alle dier- en plantensoorten komt voor in bossen en deze spelen een belangrijke rol in het tegengaan van klimaatverandering. Maar minder bewust zijn we van de fundamentele rol van bossen bij het in toom houden van micro-organismen die verantwoordelijk zijn voor infectieziekten zoals zoönosen. Gezonde bossen zijn een bondgenoot tegen de verspreiding van virussen.

Bomen zijn de grootste en spiritueel
de meest vooraanstaande planten op aarde. 

Wat velen niet zien of niet willen erkennen is dat bomen levende wezens zijn. Net als mensen en dieren heeft een boom de mogelijkheid te communiceren en te voelen. Hij zorgt voor zijn vrienden, en zijn vrienden zorgen voor hem via symbiotische schimmelnetwerken. Ze groeien in groepsverband volgens een gezamenlijk pact.

Taoïstische meesters hebben in de oudheid al opgemerkt dat bomen zeer krachtige planten zijn en een aura hebben. Bomen stralen Chi of Qi uit, versterken het zenuwstelsel en zorgen voor een lang leven. Tegelijkertijd voeden ze onze ziel en de geest. Iedere Indiaan had een eigen boom die hij opzocht om te mediteren, om nieuwe kracht op te doen, van gedachten te wisselen of om er te sterven. De Finnen geloofden dat de meeste bomen door vriendelijke geesten werden bewoond. Alle vroege huwelijksvieringen vonden onder bomen plaats, en wanneer vrouwen kinderen verlangden werden zij soms buiten in het bos aangetroffen, liefdevol een robuuste eik omarmend. 

Niet alleen absorberen bomen koolstofdioxide en zetten ze dat om naar zuurstof, ze kunnen ook negatieve energie absorberen en omzetten naar positieve energie. Bomen kunnen ons helpen om onze energiehuishouding op te laden en onze rust en onze vitaliteit nemen door de aanwezigheid van bomen toe. Mensen hebben dit door en zoeken naar plekken die nog goed voelen, maar die plekken verdwijnen als sneeuw voor de zon.

Bomen helpen ons genezen!

De gevolgen van de wereldwijde bosvernietiging kan tegenwoordig niemand meer overzien. Bijna de helft van alle bossen is verdwenen. Maar als wij willen overleven, moeten wij bomen weer een kans geven. Planet Earth First, zogezegd. Want hoe meer bossen wij kappen en hoe meer bosbranden door klimaatverandering, hoe meer CO2 vrijkomt. Het effectief aanplanten van bomen is veel lastiger dan veel mensen zich realiseren. Dit werkt alleen in gebieden waar eerder al bos aanwezig was. Maar het is wel langetermijnwerk en het is belangrijk dat de lokale bevolking bij de herplanting betrokken is. Anders is er geen draagvlak voor het behoud van het aangeplante bos.

Slecht nieuws, dus? Ja, het kappen van bomen en de bosbranden hebben ontegenzeglijk effect op mensen. Bossen zijn gewoon onmisbaar: ze leveren voedsel, schoon water, medicijnen, geven ons rust én ze beschermen ons als een groen schild tegen klimaatverandering. Bomen zouden daarom net als mensen rechten moeten hebben. Zo worden in Zwitserland niet alleen dieren beschermd door de grondwet, maar ook planten. Het verwijderen van planten in het landschap zonder goede reden is daar niet toegestaan. Gelukkig zijn er meerdere initiatieven gaande om bossen te redden.

Met de kennis die we nu hebben moeten we weer wijs gebruik gaan maken van de natuurlijke systemen van de Aarde. Het idee dat wij het beter weten dan de natuur moeten we loslaten. De impact van de huidige en voorspelde klimaatverandering zal grotendeels afhangen van hoe wij als globale en als lokale gemeenschap reageren. We zullen meer van onderop moeten handelen. Niet langer het grote kapitaal dienen, maar dat kapitaal het leven op aarde laten dienen. Bedenk wel dit: zonder bossen verdwijnen de magie en de longen van het leven…

AUTEUR MARY SPAN | ©DOESPLUSGIDS | 230822
Trendjournalist/publicist en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.