19 augustus 2023 | Mary Span | Evolutiegids

Tanja Abbas, lichtbrenger & verbinder (1968 – 2023)

Op 9 augustus 2023 is Tanja Abbas overgegaan. Een schok voor velen die haar gekend hebben, ook voor mij. Ze was een krachtige, spirituele vrouw vol liefde en verbinding. In 2017 had ik een interview met haar voor de Evolutiegids. Maar die site staat sinds 2023 niet meer online. Daarom publiceer ik het interview met haar van 28 april 2017 hier op de site van Doesplus! Er is afscheid, maar ook een welkom…

 ‘Ik zie een wereld vol beweging en kansen’

In haar manifesto ziet de Achterhoekse bestuurskundige, kantelaar en verbinder een wereld voor zich waarin afval grondstof is, waarin jong en oud van elkaar leren, waar globaal denken omgezet wordt in lokaal doen, waar vakmanschap en creativiteit gewaardeerd worden, waarin de samenleving in balans is en waar soil, soul en society de nieuwe drie-eenheid is. Een gesprek met sociale en spirituele ontdekkingsreiziger Tanja Abbas.

Bestuurskundige Tanja Abbas zit vol met nieuwe ideeën die ze handen en voeten wil geven. Ze is een onderzoeker, schrijver, spreker, kantelaar en verbinder. Ze is iemand die je recht in de ogen kijkt terwijl ze praat over wat haar bezighoudt. Ze lijkt stevig geaard en bewust waar ze mee bezig is. Ze lijkt niet bang om steeds weer andere paden in haar leven te bewandelen. “Daar zit een zoektocht naar mezelf achter”, vertelt ze. “Ik ben een mens die altijd in beweging is. Ik ben een verbinder in beweging. Dat is zoals ik mezelf zie. Ik voel me verbonden met mens en dier. Ik kan gemakkelijk communiceren en verbinden. Dat is iets wat ik ontwikkeld heb in mijn leven. Daarvoor heb je een voedende omgeving nodig.” En die heb je gehad? “Ja, ik ben een zeer eigenzinnig kind geweest die het liefst koos voor een eigen pad. Ik schilderde, speelde viool en piano, was altijd in de natuur met m’n pony en ik las ongelooflijk veel. Steeds op zoek naar innerlijke vrijheid.”

Tanja Abbas: ‘We leven in heftige tijden
en dat vraagt van ons heel erg gecentered te blijven’

Wat heb je na de middelbare school gedaan? “Ik kon goed leren. Dus lag het voor de hand om naar de universiteit te gaan. Ik ben in Leiden bestuurskunde gaan studeren.” Hoe kan ik dat rijmen met innerlijke vrijheid? “Ja, heel raar eigenlijk. Ik kom uit een maatschappelijk betrokken en politiek geëngageerd gezin. Als je iets in de samenleving wilt gaan doen, moet je een basis hebben. Bestuurskunde, dus. Maar ik vond het een saaie studie.” Maar je hebt ‘m afgemaakt? “Natuurlijk! Daarna heb ik nog een promotieonderzoek naar institutionele verandering gedaan. Een nieuwe term voor hoe je instituties van binnenuit kunt veranderen. Ik had de vliegtuigindustrie en de Bijlmerramp als casus, maar dat heb ik niet afgerond. Ik kwam er al snel achter dat dit werk niet mijn wereld was”, zegt ze lachend. “Ik wilde niet de rest van mijn leven in een soort stramien van universitair docent – misschien hoogleraar – vastzitten.” Je vroeg je dus af of je wel goed bezig was. “Ja”, zegt ze aarzelend, “is dit wel de omgeving die voor mij voedend is? Ik vond van niet. Teveel hoofd, teveel ratio.”

Uitspraak van Tanja: ‘Liefde is loslaten’

Wist je toen al dat het jou om het hart of gevoel ging? “Nee, niet zo bewust. Ik had ook al snel weer een alternatief. Ik kon bij een commercieel bureau aan de slag, waarin ik als onderzoeker in de klei kon gaan staan. Dus niet opgesloten in een universiteit, maar de wereld in. Zo heb ik de MKZ-evaluatie gedaan en was ik de jongste onderzoeker bij de Bijlmerramp-enquête. Heel leerzaam allemaal, maar ik wilde wel meer vrijheid en integriteit. Ik zat in een enorm groot politiek machtsspel. Voor mij is die omgeving ziekmakend.”

Wat is dat ziekmakende dan? “Het doet iets met m’n hart”, bekent ze. “Ik kan niet tegen oneerlijkheid, onrechtvaardigheid en verdraaiingen.” Wat gebeurt er dan met jou? “Dan word ik heel boos. Ik voel onmacht. Ik vraag me dan af hoe we zo met elkaar om kunnen gaan. Ik wil dat kunnen veranderen. Dat is moeilijk, want je zit in een groot circuit van mensen, systemen en structuren. Kijk, het onderzoek in het team is geweldig. Dat gaat allemaal super. Als je een goede onderzoeker bent, dan doe je dat vanuit een onafhankelijke positie. Je laat je niet manipuleren door wie dan ook. Dat is bijna onmogelijk, want iedere partij in het onderzoek heeft zijn eigen belangen. En dat beperkt me. Dat kan en wil ik niet! Dan ga ik weer bewegen, het liefst van binnenuit. Het interesseert me geen biet of ik veel of weinig geld verdien of een goede status heb. Ik doe niet mee met het spel, ik kies voor mezelf.”

Veel mensen koesteren een mooie herinnering
aan het samenzijn met Tanja Abbas.
Ze wordt intens gemist.

Je komt tot de ontdekking dat je je niet wilt conformeren. Wat dan? Tanja Abbas begint te lachen: “Ik ben toen docent Bestuurskunde en Integrale Veiligheidskunde geworden aan de hogeschool in Enschede. Maar al snel kwam ik erachter, dat ik niet in die systemen wilde blijven werken. Ik was me toen nog niet bewust van mijn spirituele kant. Ik was alleen maar bezig met wat ik in mijn hart voelde.” Wat zei je hart? “Wéér vrijheid. Dus toen ben ik voor mezelf begonnen. In eerste instantie als onderzoeker, later ook als spreker, schrijver en dagvoorzitter”, zegt Tanja zelfverzekerd.

“Ik heb heel veel bestuurlijke organisaties begeleid bij de ontwikkeling van toekomstvisies. Bijvoorbeeld voor de gemeente Deventer.” Met Andries Heidema? (die was toen burgermeester van Deventer) “Ja, dat was een waanzinnig fijne samenwerking. Waar sta je voor, waar wil je naar toe. Hoe gaan we in de wijken samenwerken? Enzovoorts. Het team was super.” Het paste je dus als een schoen? “Helemaal.” En doe je dat werk nog? “Nee”, zegt ze lachend. En we lachen samen om het hardst. “Ik beweeg meestal na vijf jaar weer, als ik terugkijk.”

En toen kwam het boek ‘Modern Naoberschap’, dat je samen met Linda Commandeur hebt geschreven? “Ook, er komt gewoon weer een onderwerp langs waarop ik me wil storten. Ik kwam in de Achterhoek in een nabuurschap te wonen. In dit nabuurschap ontdekte ik een nieuwe balans tussen het ‘ik’ en het ‘wij’. Je kunt jezelf zijn in nabuurschap en tegelijkertijd zit je in een ondersteunend sociaal vangnet. Hoe individualistisch we als samenleving ook zijn, naoberschap is een hoopgevende traditie. Toen ik last had van bekkeninstabiliteit stonden er ineens mensen bij mij op de stoep om me belangeloos te helpen. Dat vind ik ontzettend mooi. We hoeven ons helemaal niet alleen te voelen! Hier gaat het om: dat je binnen je eigen ruimte en je eigen verantwoordelijkheden in het leven óók samen kunt zijn. Het vraagt wel om empathie, compassie en duidelijk zijn.” Grenzen stellen. “Communiceren over wat jij wel en niet wilt. Dat is belangrijk. Het is bewegen vanuit jouw kant en mijn kant.”

Tanja Abbas was een heldere stem
namens alle bomen in de wereld.

Hoogleraar Transitiekunde & Duurzaamheid en kantelaar Jan Rotmans kwam in beeld. “Hij zocht vernieuwers, veranderaars, dwarse denkers en frisse kijkers. Hij vroeg mij verbinder in zijn team te worden. Hij en Sharona Ceha zijn in 2014 een beweging ‘Nederland kantelt’ begonnen. Met Nederland Kantelt willen ze in samenwerkingsverband bouwen aan een leuker, socialer, duurzamer en energieker Nederland. Intussen heeft hij zo’n 250.000 mensen gevonden die hem in zijn ideeën volgen. We hebben festivals georganiseerd, nieuwe initiatieven van onderop aan Nederland Kantelt gekoppeld en initiatieven zichtbaar gemaakt.

Er zijn eigenlijk twee Nederlanden die steeds meer uit elkaar drijven: de beweging van onderop die op allerlei gebieden integrale vernieuwing brengt en een stroming van mensen die – vaak vanuit angst – vast blijven zitten in systemen en structuren. Het grappige is dat wij dat al tijdens ons werk voor de gemeente Deventer in 2008 in een scenario geschetst hebben. Niemand geloofde dat toen. Ik zie nu een gepolariseerd Nederland.” Anders dan in de discussies op tv of kranten wordt verwoord. “Dat klopt. Zoals ik het zie, lijkt het of we in Nederland – en ook in de rest van de westerse wereld – elkaar vasthouden in een vicieuze cirkel van ratio, wetenschap, technologie, modellen, structuren, systemen en instituties. Soms lijken we er even uit te breken en dan vallen we weer terug in de vicieuze cirkel. Terwijl er al zoveel boeken geschreven zijn, zoveel waarschuwingen geweest zijn hoe het anders kan. Kijk alleen al naar het rapport van de Club van Rome. Ik vraag mij dan af wanneer wij mensen werkelijk gaan beseffen waar we mee bezig zijn.” Maar wat beseffen we niet? “Dat wij ten diepste spirituele wezens zijn. We zijn het contact met onze oorsprong kwijtgeraakt. Gelukkig zie ik in deze tijd van transformatie weer beweging richting die oorsprong. Ik blijf positief.”

Tanja was integer, sensitief, een heel fijn persoon om
in de buurt te zijn en ze deelde alles wat ze had zonder
daar iets voor terug te verwachten.

Met stelligheid beweert Tanja Abbas: “De grootste crisis van nu is een spirituele crisis. Als je de spirituele mens in jezelf in beweging kunt brengen – en dat kan niemand anders voor je doen – dan kun je met anderen de wereld opnieuw scheppen. Dan kunnen we uit de spiraal van negativiteit stappen.”

Hoe ga je dat in de praktijk realiseren? Ik neem aan dat je daarover nagedacht hebt. “Ja. Door zelf een voorbeeld van vernieuwing te zijn. In 2015 heb ik Nederland Kantelt op een laag pitje gezet om een transformatieproces van voelen in te kunnen gaan. Om de stilte in mezelf te vinden. Ik heb het pad van mijn hart gevolgd. Het volgen van je hart vraagt wel om toewijding. Ik ben heel diep gegaan. Ik heb alle overtuigingen losgelaten. En als je luistert naar het innerlijke, subtiele gefluister in jezelf, dan kom je in de Bron.” Van innerlijke wijsheid. “Ik kreeg visioenen, beelden, teksten over oude volken te zien en kennis over geometrie. Ik dacht: ‘Wat is dit?’ Gelukkig ben ik goed geaard, ik was niet gek aan het worden. Ik moest dat alles innerlijk verwerken. Ik vond het ook moeilijk om over mijn ervaringen te praten, maar ik kwam de juiste mensen tegen. Begin 2017 kon ik pas echt benoemen waar ik mee bezig was. Het gaat om onze spirituele verbinding. Ik heb het paradijs mogen ervaren. De eenheid die er ooit was op aarde. Daar vertrouw ik nu op. Daar wil ik naar leven. Dat geeft mij heel veel moed om dat uit te dragen.”

Heel veel mensen begrijpen niet wat het begrip spiritualiteit inhoudt. “Aan de ene kant roept het woord bij veel mensen weerstand op. Daarom is bewustzijn zo belangrijk. Aan de andere kant heb ik intussen veel mensen ontmoet die hiermee bezig zijn. Ieder op zijn of haar eigen wijze. Dat is helemaal oké.”

Tanja Abbas zag het leven
als een avontuur van haar hart.

Het is natuurlijk heel erg lastig om verbinding te maken tussen die verschillende niveaus van spiritualiteit en onze technologische en wetenschappelijke wereld. Een wereld die argwanend staat tegenover de zogenaamde ‘zweverigheid’ van spiritualiteit. “De polariteit tussen wetenschap en spiritualiteit zie je terug in onze wereld. Ik voel mij verbonden met alle spirituele tradities en oude volken in de wereld. Ik heb daarin van alles mogen zien en ervaren. Dat betekent voor mij dat ik vrij mag zijn, ook in spiritualiteit. Ik hoef me niet te verbinden met één spirituele traditie. Ik hoef me alleen maar te verbinden met de eenheid in mezelf. Dan kan ik mijn Licht verspreiden. Ik wil daarbij heel praktisch te werk gaan. Ik wil de wereld van nu verbinden met het eenheidsbewustzijn. Ik zie dat de technologische ontwikkeling ons uit het hart haalt en onze verbinding met de natuur verstoort. Innovaties zijn niet meer verbonden met het weten van de mens. Onbalans is overal te vinden.”

Wat is jouw missie precies? “In feite wil ik harmonie brengen, daar waar onbalans is. Het Licht laten schijnen en wel daar waar ik intuïtief naar toe geleid word. Ik zie een wereld vol kansen. Mijn ontdekkingsreis is een reis naar bewustzijn en nieuwe kansen. Op weg naar een mooiere wereld van voelen, denken en doen.”

Wat wil je de lezer nog meegeven? “Kijk naar de wereld om je heen, kijk in jezelf, laat overtuigingen los en probeer blanco te worden in jezelf. En laat de leegte dan weer volstromen. Er is geen moeten. Volg je eigen tempo. Stap uit de molen van voorgeprogrammeerde denkbeelden, hard werken en geld verdienen. Pak je rust en voel wat jouw bedoeling is.”

AUTEUR MARY SPAN | ©DOESPLUSGIDS | 170428
Trendjournalist/publicist en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.