31 augustus 2023

De zaak van de geluksindustrie

Ze noemen zich moneymakers, relatieadviseurs, geluksambassadeurs, gelukstrainers, businessmentors of leefstijlcoaches. De coachingbusiness bloeit in Nederland en zoekers naar hun betere zelf zijn allang een onderdeel van de geluksindustrie geworden. Wie profiteert er eigenlijk?

Nederland heeft op dit moment bijna 100.000 coaches. Dat is enorm. Blijkbaar bestaat er een grote behoefte aan begeleiding. Psychologie, mentoring en coaching zijn populair. Organisaties zetten ook steeds meer in op geluk of welzijn van hun medewerkers. Om het nog inzichtelijker te maken: ongeveer een kwart van de Nederlandse werkenden heeft een coach. Ze zijn op zoek naar geluk. Net zoals iedereen, trouwens.

Geluk is de perfecte balans tussen
genieten van het leven, innerlijke vrede en zingeving.

Laten we wel wezen: er zijn nog nooit zoveel mensen met mentale problemen en stressgerelateerde klachten geweest als nu. En het aantal coaches is niet genoeg om alle mensen met problemen te helpen. Arjan Lubach zegt in zijn tv-programma van 29 maart 2022: “De coaches houden ons voor dat de schat vlak voor hun neus ligt. Als de hulpzoekende zelf een schep moet meenemen naar de coachingsessie, kan die dan de schat niet zelf opgraven? Of werkt dat niet zo?”

Coachinghulp is bepaald niet gratis. Soms geven mensen tienduizenden euro’s uit voor coaching, seminars en opleidingen. Sommige coaches verdienen tussen de ton en twee ton per jaar. Er zijn zoveel coaches dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Maar geluk is blijkbaar overal te koop. Geluk vind je dus blijkbaar niet in je eentje.

Geluk is niet kant en klaar aanwezig.
Het ontstaat vanuit je eigen acties – Dalai Lama.

De laatste twintig jaar hebben we ingezien dat geluk een innerlijke staat is. Niet voor niets verschijnen er psychologen, neurowetenschappers en geluksbrengers op het scherm en worden er de nodige zelfhulpboeken uitgegeven. Geluk is momenteel een rage geworden. We leven in een samenleving die geluk beschouwt als een  een drijvende kracht achter consumentisme en als een fysieke gebeurtenis in het lichaam. Voeg deze samen en je krijgt een geluksindustrie die bestaat uit psychologische bewaking en die gegevens verzamelt over je gevoelens en emoties. Mensen die werkzaam zijn in het management, HR, (neuro)marketing, marktonderzoek en reclame proberen allemaal lessen te trekken uit de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van onderzoek naar geluk en onderzoek naar emoties en de hersenen. Want ze willen weten hoe ze hun medewerkers kunnen behouden, klanten kunnen aantrekken of hoe ze de stress van mensen te lijf kunnen gaan. Maar ik ben bezorgd over het feit dat het echte geluk – namelijk innerlijke vrede – aan de kant van de weg blijft staan, verstikkend aan de overdaad aan geluksbrengers die allerlei soorten therapieën en producten aanbieden.

Om te beginnen lijken de begeleiders op de geluksweg te vergeten dat er een reden is voor ongelukkig zijn. Die moet serieus worden genomen, ook al willen beleidsmakers en zakenmensen daar niet aan. Helemaal in de top van de hiërarchie in business zijn leiders bang voor stress bij leidinggevenden, burn-out, hartaanvallen, en beroertes, en dat soort dingen. Liever sturen ze hun medewerkers naar een dure opleiding, seminar, mindfulnesstraining of coachingsessie om hun houding en gedrag te veranderen, terwijl preventie of organisatievernieuwing achterwege blijft. Liever willen ze een gelukkige werknemer die veel productiever is dan een ongelukkige werknemer. Dit idee dat werk, geluk en voldoening met elkaar verweven zijn, is niet zo verrassend.

In de geluksindustrie is
veel dure onzin te koop.

Ik denk daarom dat het zeer zinvol is om na te gaan waar dat ongelukkig zijn eigenlijk vandaan komt. Kan het zijn dat de samenleving zo rationeel en complex is geworden dat mensen er niet meer uitkomen en ongelukkig worden? Kan het zijn dat een organisatie te top-down werkt en mensen niet meer ziet als een volwaardig human being met talenten en kwaliteiten? Kan het zijn dat het gezag, macht en businesslobby de burgers niet meer ziet staan en ze alleen maar ziet als geldbrengers?

Ik denk dat de wereld meer democratisch dient te worden georganiseerd, in tegenstelling tot ons onpersoonlijke, onderdrukkende, AI, efficiëntie- en datagedreven heden. Bedrijven en beleidsmakers zijn zo geobsedeerd door het volgen en meten van emoties, dat ze het vermogen verliezen om ernaar te luisteren en deze te begrijpen. Ze beginnen met het doel om het welzijn te vergroten… maar verschuiven geleidelijk naar het doel om de winst te maximaliseren. Dit is een trend die de moeite waard is om in de gaten te houden.

AUTEUR MARY SPAN | ©DOESPLUS! | 230831
Trendjournalist/publicist en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.