19 juni 2023 | Mary Span | Evolutiegids
Bestaat het IK eigenlijk wel?
Het door de hersenen aangedreven individu, dat afwisselend het zelf, het ego of het IK wordt genoemd, staat centraal in het westerse denken. De oosterse visie zegt dat er geen ‘zelf’ is. De moderne neurowetenschappers zijn het daarmee eens.
In de westerse wereld staat het denken hoog in het vaandel en alleen het denken kan de wereld veranderen. Filosoof René Descartes sprak ooit de beroemde woorden: ‘Ik denk, dus ik besta.’ Maar wie is het (materiële) IK eigenlijk?
De IK-piloot runt de show.
Jongeren met een laag zelfbeeld denken bijvoorbeeld dat ze niet slim genoeg zijn voor een bepaalde opleiding of studie en stappen een niveau lager in. Want het materiële IK is immers de piloot die zegt wat goed voor ze is. Denken we. Eigenlijk laten we het denken de hoofdrol in ons leven spelen, want we zien het als ons ware zelf. Niets is minder waar zeggen de oosterse filosofen en nu ook de moderne neurowetenschap. Het IK bestaat niet, er is geen één en ondeelbaar IK, er is een veelheid aan onbeduidende, schetterige, ruziemakende IKjes. De mens is een WIJ, waar de IKjes steeds met elkaar in tegenspraak zijn. Geen wonder dat mensen een laag of zelfs hoog zelfbeeld hebben.
De oosterse filosofie zegt dat het IK een illusie is
en bovendien een zeer overtuigende.
De moderne neurowetenschap levert bewijs dat aansluit bij de oosterse visie, en onthult dat de linkerhersenhelft voortdurend verhalen creëert om de werkelijkheid te interpreteren, wat leidt tot een verkeerde identificatie met deze zelfverhalen. Het boeddhisme, het taoïsme, de Advaita Vedanta-school van het hindoeïsme en andere stromingen in het oosterse denken hebben een heel andere kijk op het zelf, het ego of het IK. Dat lijkt helemaal tegen ons gevoel in te gaan, maar als we het goed in onszelf nagaan dan ontdekken we dat het denken ons iedere keer weer andere verhalen voorschotelt. Met alle gevolgen van dien.
Er bestaat geen ‘ware zelf’, alleen een
‘levende zelf’ die we scheppen door onze keuzes.
Het denkproces creëert zichzelf.
De moderne wetenschap erkent nu ook, dat er geen apart zelfcentrum in de hersenen bestaat. Er is weliswaar een taalcentrum, een emotiecentrum en gezichtsverwerkingscentrum, maar er is in de linker- en rechterhelft van het brein geen zelfcentrum of bewustzijnscentrum gevonden. De linker hersenhelft is de vertaler van de werkelijkheid, maar heeft het vaak bij het verkeerde eind. De linkerhersenhelft verzint gewoon interpretaties, of verhalen, voor gebeurtenissen en is dus onbetrouwbaar. En bijna niemand is zich bewust van de rechter hersenhelft, die de linker hersenhelft aanstuurt en een rol speelt bij emotie, verbeelding, kleur, muziek, ritme, dimensie en ruimtelijke ontwikkeling.
Betekent dit dat het IK gewoon een gecreëerd
idee is van onszelf? Het ziet er wel naar uit.
Het IK is een erg lastig te ‘meten’ eigenschap van de hersenen. En kunnen we dan het IK nabootsen in kunstmatige intelligentie? Het IK is een individuele ervaring; iedereen ervaart het anders.
Recente resultaten van verschillende experimenten tonen aan dat het besef later komt dan de handeling. Hersenscans tonen bijvoorbeeld aan dat je een bepaalde handeling gaat uitvoeren, voordat je zelf daartoe hebt besloten. Andere experimenten laten zien dat je maar van een klein deel van de realiteit bewust bent. Veel input, zoals beelden en geluiden, worden ongemerkt verwerkt en bij veel handelingen sta je niet tot nauwelijks stil.
Hoewel het duidelijk is dat ervaringen ons overkomen,
hebben we op de een of andere manier het idee
dat we nog steeds de baas zijn over alles.
Als jouw ervaringen in de linker hersenhelft worden vertaald (en worden ingekort), is ons denken en handelen dan wel ‘goed’ vertaald? Je kunt daar inderdaad heel veel vraagtekens bij zetten. Bedenk dus de volgende keer wel twee maal voordat je een actie onderneemt. Bedenk vooral wat de gevolgen zijn voor jezelf en voor jouw omgeving. Vooral als je impulsief handelt of als je je laat meeslepen door emoties, besef je pas achteraf wat er gebeurd is. Herkenbaar? Geen wonder dat wetenschappers nu denken dat de stem in ons hoofd iets is wat achteraf plaatsvindt.
AUTEUR MARY SPAN | ©DOESPLUSGIDS | 230619
Trendjournalist/publicist en auteur van het boek Zinvolle [W]evolutie.
Hou ervan je te inspireren en te activeren voor zinvolle evolutie
in leven en werk, bouwend aan een wereld van nieuwe mogelijkheden.
Eenheid in de onbewuste mens bestaat niet
Het is een misvatting te denken dat een persoon altijd een en dezelfde is. Hij verandert voortdurend. Wij menen dat iemand die Paul heet altijd Paul is. Niets is minder waar. Het ene ogenblik is hij Paul, een tijdje later Jan, Piet of Simon. De ene keer is hij slim, berekenend, een leugenaar of een geweldenaar en een andere keer is hij goedaardig. Zij noemen zich allen IK. Wie boven komt, is op dat moment heer en meester. Stel je eens voor dat ieder mens zo is. Waar is dan de orde te vinden?
De zin van je leven is niet je ego
Het ego is niet ons ware Wezen. We kunnen ons ego verkleinen door hem te herkennen en te observeren.
De grote onthechting
Een halve eeuw van eigenbelang heeft ons leven tot een hel gemaakt. De grote onthechting heeft toegeslagen.
![Cover boek Zinvolle [W]evolutie | Mary Span](https://www.maryspan.nl/wp-content/uploads/2022/08/cover4.jpg)